15 Դեկտեմբերին տեղի ունեցած ՀՅԴ Արցախի Արտակարգ Շրջանային ժողովին մասնակցելու նպատակով Արցախ մեկնած էր ՀՅԴ Բիւրոյի ներկայացուցիչ Յակոբ Տէր-խաչատուրեան: Ժողովէն ետք «Ապառաժ» զրուցած է ՀՅԴ Բիւրոյի ներկայացուցիչին հետ` Դաշնակցութեան ընելիքներուն, ներքին ու արտաքին մարտահրաւէրներուն, ժողովին եւ այլ հարցերուն շուրջ:

—Ինչպէ՞ս կը գնահատէիք Արտակարգ Շրջանային ժողովի ընթացքը եւ ընդունուած որոշումները:

-Պատմական ժողով էր, ընտրութիւններն ալ պիտի ըլլան պատմական: Արցախը պէտք է մնայ կայուն, համախմբուած եւ ՀՅԴ գաղափարներով տոգորուած դէպի առաջ պէտք է շարժի:

Շատ ուրախ եմ, որ ժողովը անցաւ համերաշխ, փոխհասկացողութեան մթնոլորտի մէջ եւ եզրակացուց, որ Արցախի յառաջիկայ համապետական ընտրութիւններուն կը ներկայանայ նախագահի սեփական թեկնածուով: Վստահ եմ, որ մեր ընկերները գործուն եւ ամբողջական նուիրումով մասնակցութիւն պիտի ունենան այս ընտրարշաւին, որպէսզի  պսակուի յաջողութեամբ եւ Դաշնակցութիւնը իր կարեւոր տեղը ունենայ Արցախի քաղաքական կեանքէն ներս:

-Վերջերս ԱՄՆ Ծերակոյտի կողմէն ընդունուած է Հայոց Ցեղասպանութիւնը ճանչցող բանաձեւ: Արդեօ՞ք կարելի կը  համարէք նախագահի մակարդակով Ցեղասպանութեան ճանաչումը եւ արդեօ՞ք կարելի է  անկէ ետք ԱՄՆ Հայ Դատի գրասենեակներու աշխատանքներու հիմնական ուղղութիւնը Արցախի ճանաչումը դառնայ:

-ԱՄՆ Ծերակոյտի այդ բանաձեւի ընդունումը մեծ յաջողութիւն էր, որուն համար տարիներ շարունակ կ’աշխատէինք: Ի պատիւ ՀՅԴ Հայ Դատի յանձնախումբին եւ ԱՄՆ հայութեան` կարելի դարձաւ այդ իրագործումը, որ ինքնին շարունակութիւնն էր ԱՄՆ ներկայացուցիչներու պալատի կողմէն ընդունուած նմանատիպ բանաձեւին: ԱՄՆ-ն Հայոց Ցեղասպանութիւնը առաջին ճանչցողներէն էր, որ տակաւին 1951թ. նախագահի մակարդակով օգտագործած է «Ցեղասպանութիւն» եզրը: ԱՄՆ վերջին նախագահը, որ օգտագործած է «Հայոց Ցեղասպանութիւն» բառը, Ռոնալտ Ռեյկանն էր: Բանաձեւը այդ կեցուածքի վերահաստատումն էր, որ չէր յաջողած տարիներէ ի վեր` հիմնականօրէն թրքական ճնշումների պատճառով: Մեր յաջորդ քայլը ԱՄն-ի մէջ գործող յանձնախումբերու եւ գրասենեակներու ջանքերով նախագահի կողմէն «Ցեղասպանութիւն» բառի օգտագործման ապահովումն է: Կարեւոր է, որ 2020թ. ԱՄՆ-ի մէջ ընտրուած նոր նախագահը եւս օգտագործէ` յենուելով այդ երկու բանաձեւերուն վրայ:

ԱՄՆ-ի  շարք մը նահանգներ արդէն ճանչցած են Արցախը, դաշնային մակարդակով ճանաչման մասին խօսիլը քիչ մը շուտ է: Բայց չի նշանակեր, որ մենք պէտք չէ շարունակենք աշխատիլ այդ ուղղութեամբ:

-Վերջերս այցելած էիք Լիբանան, ուր քաղաքական եւ տնտեսական անկայուն իրավիճակ է: Այդ առումով ինչպէ՞ս կը գնահատէք Լիբանանի հայ համայնքի վիճակը:

-Լիբանանի համայնքի վիճակը բաւականին դժուար է` հիմնականորէն տնտեսական ճգնաժամի պատճառով: Առկայ է նաեւ քաղաքական անկայունութիւն ու անորոշութիւն, որ աւելի կը սաստկացնէ տնտեսական ճգնաժամը: Նոյնիսկ Լիբանանի քաղաքացիական պատերազմի օրերուն այսպիսի տնտեսական մեծ ցնցում չէր եղած: Իմ այցելութեանս նպատակն էր զօրավիգ կանգնիլ ՀՅԴ Լիբանանի Կեդրոնական կոմիտէին, ինչպէս նաեւ համայն լիբանանահայութեան, վերահաստատելու, որ Դաշնակցութիւնը իրենց կողքին է եւ գործնական քայլերու պիտի դիմէ այս ճգնաժամը յաղթահարելու համար: «Հայաստան» համահայկական հիմնադրամը հայկական համայնքի տնտեսական ճգնաժամը մեղմելու համար գումար  յատկացուցած է, Արցախի նախագահը խոստացած է օժանդակութիւն տրամադրել: Գնահատելի է, որ թէ ՀՀ, եւ թէ ԱՀ նախագահները պատրաստակամութիւն յայտնած են աջակցութիւն ցուցաբերելու: Սա բարոյական մեծ նշանակութիւն ունի եւ գօտեպնդող է: Մենք  մեր ծրագիրները ունինք օգնելու մանաւանդ ընչազուրկ դասակարգի կրթական, համայնքային կեանքի լիարժէք ապահովելու:

Համայնքի տրամադրուածութիւնն  է, որ պէտք է կազմուի Ազգային համաձայնական կառավարութիւն, որը պէտք է վայելէ ժողովուրդի վստահութիւնը:

—Յաճախ կը հնչեն Դաշնակցութիւնը «ներսի» եւ «դուրսի» բաժնելու կարծիքներ, արդեօ՞ք նոյնը չեն Հայաստանի եւ Սփիւռքի մէջ ապրող դաշնակցականներու տեսլականները, հարցերը լուծելու  իրենց դիրքորոշումները:

-Կասկած չկայ, որ ինչպէս ամէն մէկ մեծ կազմակերպութեան, այնպէս ալ ՀՅ Դաշնակցութեան մէջ տարբեր կարծիքներ կան ու պէտք է ըլլան: Մենք ներքին ժողովներու ընթացքին կը քաջալերենք բազմակարծութիւնը, որովհետեւ կարծիքներու բախումէն կը ծնի առողջ եզրակացութիւն: Բայց յստակ է, որ չկայ «ներսի» ու «դուրսի», «հին» ու «նոր» դաշնակցական: Դաշնակցութիւնը ունի երկաթեայ կարգապահութիւն: Կարծիքներու բախումներէն եւ որոշման կայացումէն յետոյ  կը դառնայ դաշնակցականի որոշումը: Կարելի է ունենալ կարծիքներու տարբերութիւն մարտավարական առումով, բայց ընդհանուր նպատակակէտերու, ռազմավարութեան մէջ մենք գաղափարական կեդրոնացում ունինք: Այսպէս  Դաշնակցութիւնը տարիներով գոյատեւած  եւ յաջողած է:

-ՀՀ վերջին ընտրութիւններէն ետք  ՀՅԴ-ն դարձած է արտախորհրդարանական քաղաքական ուժ: Այս պարագային` ի՞նչը կը համարէք Դաշնակցութեան ամենակարեւոր մարտահրաւէրը:

-Ընտրութիւններէն ետք մեր հիմնական օրակարգն էր` ճշդել Դաշնակցութեան դերը Հայաստանի քաղաքական առօրեային մէջ: Եւ այդ ուղղութեամբ մենք ՀՅԴ Գերագոյն մարմինին հետ որդեգրեցինք այլընտրանքային, այսպէս կոչուած` «ստուերային կառավարութեան» բնորդը: Այս բնորդը կը հաստատէ, որ մենք խորհրդարանին մէջ եւ  դուրս ընելիք ունինք: Հայաստանի պարագային որոշուեցաւ ստեղծել մասնագիտական ոլորտային յանձնախումբեր, որպէսզի իւրաքանչիւր պետական ոլորտի մէջ ուսումնասիրութիւններ կատարեն եւ առաջարկներ ներկայացնեն կառավարութեան կամ խորհրդարանին: Ունինք 11 յանձնախումբ, մօտաւորապէս 150 հոգի կ’աշխատի այդ յանձնախումբերուն մէջ: Անոնց մէջ կան փորձառու ընկերներ, երիտասարդներ եւ տարբեր ոլորտներու մասնագէտներ Սփիւռքէն: Ասոր կողքին կը գործէ Բիւրոյի ընկերատնտեսական ուսումնասիրութիւններու գրասենեակը, որ աւելի ռազմավարական մակարդակի ուսումնասիրութիւններ կը կատարէ: Աշխատանքներ կը տանինք նաեւ ՀՅԴ աշխատանքային իրաւունքներու պաշտպանութեան գրասենեակի գործունէութիւնը ընդարձակելու ուղղութեամբ: Այդ գրասենեակները կը  պաշտպանեն աշխատողներու իրաւունքները, նպատակ ունինք Երեւանի գրասենեակէն բացի մասնաճիւղեր  բոլոր մարզերու մէջ բանալ:

-Նկատելի է, որ ՀՀ իշխանութիւնները պայքար սկսած են Դաշնակցութեան դէմ: Ին՞չ կ’ըսէք այդ մասին:

-Վերջերս շատ յստակ, համակարգուած աշխատանք կ’ընթանայ ՀՅԴ-ի դէմ: Ըստ երեւոյթին, այսպէս կոչուած «մասնագէտները» սխալ խորհուրդներ կու տան վարչապետին ու անոր շրջապատին: Անոնք յանգած են այն եզրակացութեան, որ Դաշնակցութեան դէմ արշաւի կէտերէն մէկը կրնայ ըլլալ «ներսի» եւ «դուրսի» դաշնակցականներու, «հին» ու «նոր» ղեկավարութեան հարցը: Այդ սխալ եզրակացութեան վրայ հիմնուած` անոնք կը կարծեն, որ եթէ համադրուած պայքար տանին, կրնան ճեղքեր յառաջացնել:

Յոյս ունինք, որ մեր կոչերուն ընդառաջելով անոնք կը հրաժարին բաժանարար գիծեր ստեղծելու քաղաքականութենէն, որովհետեւ անոնց իշխանութեան բերած ժողովրդային շարժումը վարչապետին իսկ բառերով «սիրոյ եւ հանդուրժողականութեան», ժողովրդավար երկիր կառուցելու նպատակ ունի: Մենք շատ ոլորտներու մէջ կրնանք համագործակցիլ, եթէ իշխանութիւնները բոլորին համախմբելու խոհեմութիւն ցուցաբերեն եւ ուժերը մասնատելու փոխարէն կեդրոնացնեն բոլորի կողմէն ընդունելի յստակ նպատակի իրականացման համար: Նոյնիսկ այս իրավիճակին, երբ կայ լարուած մթնոլորտ, մենք կը շարունակենք մեր աշխատանքները  շարք մը նախարարութիւններու հետ: Լաւագոյն օրինակը պաշտպանութեան եւ արտաքին գործոց նախարարութիւններն  են: ՀՅԴ-ն աշխարհով մէկ իր ուժերը կ’օգտագործէ Հայաստանի դիւանագիտութեան հետ պաշտպանելու Հայաստանի միջազգային վարկը` սատարելով անոր պետականութեան ամրապնդման եւ չձգելով, որ ներքին հարցերը արտացոլուին արտաքին ճակատի վրայ: Այս հակադրութիւններէն կրնայ ուրախանալ միայն ու միայն մեր թշնամին, որ Հայաստանի սահմաններէն դուրս է:

-ՀՅԴ-ն արդէն 130-ամեակը կը թեւակոխէ: Ին՞չ ծրագիրերն կը նախատեսուին, որո՞նք կը համարէք կուսակցութեան առաջնահերթ մարտահրաւէրները:

-Յռաջիկայ տարիներուն մեր կարեւորագոյն մարտահրաւէրը Հայաստանի հզօրացումն է, Հայաստանի տնտեսական զարգացումը, ընկերային արդարութեան հաստատումը եւ միասնականութեան ոգիի վերականգնումը: Երկրորդը` Արցախի պարագային բանակցային գործընթացի առողջ ընթացքն է` Արցախի ինքնորոշման իրաւունքի եւ վերջապէս անկախութեան ճանաչումը: Արցախը պիտի դառնայ լիիրաւ անկախ եւ վերամիաւորուի Մայր հայրենիքին հետ:

Սփիւռքի պարագային վերակենսաւորման հարց ունինք:Կը ծրագրենք այլ ուժերու հետ խորհրդաժողով կազմակերպել եւ բոլոր ուղեկից կառոյցներուն միացեալ համագումար հրաւիրել հայրենիքի մէջ: Անշուշտ, մեծ շուքով պիտի նշենք Սեւրի դաշնագիրի 100-ամեակը, որ պարտամուրհակ է հայ ժողովուրդին հանդէպ:

Կ’ուզեմ աւելցնել, որ առկայ է միջինարեւելեան ճգնաժամերու հարցը, որ մենք պէտք է համակողմանի ուսումնասիրութեան ենթարկենք եւ  հունաւորելու ուղիներ մշակենք: Մեր նպատակն  է, որ Սփիւռքի սիրտը հանդիսացող, երբեմնի հզօր միջինարեւելեան գաղութները համահայկական աջակցութեան արժանանան, որպէսզի գոյատեւեն, իսկ արտագաղթի պարագային հաստատուին հայրենիքի մէջ:

Ջաւախքի պարագային` մեր հիմնական առաջադրանքներէն է հոն բնակող հայրենակիցներուն աջակցիլը, որպէսզի պաշտպանուին անոնց իրաւունքները: Վրաստանի իշխանութիւնները միշտ չէ, որ կը յարգեն այդ իրաւունքները: Մեր պարտականութիւնն է` շարունակաբար այդ հարցը օրակարգի մէջ պահել, որպէսզի մեր եղբայրներն ու քոյրերը ամուր կառչած մնան հայրենի հողին:

Հարցազրոյցը վարեց
Տաթեւիկ Աղաջանեանի