27 Սեպտեմբեր 2020 – 20 Յունիս 2021, ապրելէ ետք հայ ժամանակակից պատմութեան ամէնէն դժնդակ մէկ եղելոյթը, պէտք էր ամփոփէի իրադարձութիւնները, սեփական կշռադատումներ կատարելու եւ եզրակացութիւններս ազգային գոյերթով մտատանջ հայորդիներուն հետ բաժնեկցելու:
Խորհրդանշականօրէն, 1915-ի Ապրիլի 24-ով յիշատակուող Հայոց Ցեղասպանութեան նորագոյն արարը ապրեցանք 20 Յունիս 2021-ին, երբ ազատ, անկախ Հայաստանի մէջ ապրող եւ արարող ժողովուրդի, պարտաւոր եմ ըսել, «զաւակները», իրենց քուէներով, ցեղասպանութենէն դար մը ետք, Հայաստանի իշխանութեան համար, վերարտադրեցին թուրքը գործակից համարող այն մտայնութիւնը, որ վերջին երեք տարիներուն, ծրագրեալ կերպով ապազգայնացուց Հայոց պետականութիւնը, խախտելով անոր բոլոր կռուանները:
Դար մը առաջ, սպանուած էր հայուն մարմինը, իսկ հիմա, հայուն ձեռքով, ժողովրդավարութեան շղարշին տակ, կ’ոչնչացուի ցեղասպանուած ազգի ու անոր արդար իրաւունքի պահանջատէրներու արժանապատուութիւնը, որուն շնորհիւ, այդ ժողովուրդը վերապրած էր այսքան տարիներ, փոխանցելով զայն սերունդէ սերունդ:
Այս է վատագոյնը Յունիս 20-ի «ժողովրդավարութեան», ապա թէ ոչ «Ցեղասպան Ժողովրդավարութիւն» ըսելով նոր եզրոյթ մը ստեղծելու տրամադրութիւնը բնաւ չունէինք, եթէ հայկական անկախ պետականութեան փոխարէն, չունենայինք իշխանութեան կողմէ պատանդի վերածուած պետութիւն, ժողովուրդի վերածած չըլլային ազգը, ժողովրդավարութեան փոխարէն՝ չտիրէր ամբոխավարութիւնը, փոխան գիտութեան անգիտութեամբ չարմատանար չարաբանութիւնը, եթէ չունենայինք դաւաճանուած հայրենիք, յանձնուողական իշխանութիւն, ազգային ինքնութեան աղաւաղում եւ վերջապէս, եթէ պահուած ըլլար ազատագրուած Արցախը:
ՀՀ գործադիրը հանդիսացողը ինքնանպատակ եւ օտարամուտ քաղաքական հաշուարկներով, պետութիւնը իշխանութեան ծառայեցնելու խարդաւանքներով պէտք չէ կարենայ խլել գալիք սերունդներէն հայ ազգային իտէալի իրականացման կարելիութիւնը:
Ազգային ինքնութեան վերականգնումի համազգային մեծ գործ ունինք կատարելու:
Նահատակութեամբ գծուած աշխարհագրութիւնը եւ գրուած պատմութիւնը պատուով պահելու եւ զանոնք աւանդելու մարտահրաւէրի առջեւ կը գտնուինք այսօր ազգովին:
Գրիգոր Տունկեան