Սուրիոյ բնակչութիւնը տասը տարիէ ի վեր կը փորձէ յաղթահարել բազում դժուարութիւններ: Պատերազմական ծանր պայմաններուն յաջորդեց տնտեսական սուր տագնապը, որ Դամոկլեան սուրի մը պէս կախուած է իւրաքանչիւր քաղաքացիի վիզէն: Ժողովուրդը իր կենցաղային ամենաանհրաժեշտ պէտքերն անգամ կը դժուարանայ ապահովելու:

«Գանձասար» այս իրավիճակը լուսարձակի տակ առնելու համար ժողովուրդի տարբեր խաւերու ներկայացուցիչներու հետ հանդիպումներ ունեցաւ:

Նպարավաճառ Ճորճը վերջերս ծայր առած անտանելի սղաճին հետեւանքով կրած դժուարութիւնները կը բնութագրէ.«Հիմնական դժուարութիւնս այն է, որ  աշխատանքիս որոշ դրամագլուխ մը յատկացուցած եմ եւ  անոր հիման վրայ ապրանք կը վաճառեմ: Ամէն անգամ երբ ապրանք վաճառեմ, յաջորդին աւելի սուղ գինով կը գնեմ: Ծայր առած սղաճին պատճառով  չեմ  կրնար մեծաքանակ ապրանք գնել, երբեմն գնած ապրանքիս գինը ժամէ-ժամ կը փոխուի, անել կացութեան կը մատնուիմ, ո՞ր գինով վաճառեմ, պիտի վնասե՞մ արդեօք, ժամ մը վերջ ի՞նչ պիտի ըլլայ գինը»: Ճորճ իր խանութը չ’ուզեր փակել, որովհետեւ իր հիմնական գործն է եւ սպառողներուն պահանջքը կը բաւարարէ, սակայն սակագիներու անկանոն բարձրացումը զինք անել կացութեան կը մատնէ, քանի որ երբեմն ակնկալուած շահը չ’ապահովեր:

Ճորճին համաձայն ապրանքատեսակ ապահովելը այլ հարց մըն է, որովհետեւ վաճառականները քիչ քանակով կը վաճառեն, ի միտի ունենալով վնաս ընելու կարելիութիւնը: Այս պատճառով է, որ շուկայէն կը պակսին ուտեստեղէնի կարգ մը տեսակներ:

Գալով յաճախորդին մօտեցումին, Ճորճ դիտել կու տայ. «Յաճախորդին հետ այս պայմաններու բերումով  նոր տագնապ մը կը յառաջանայ: Յաճախորդը կու գայ եւ ամէն անգամ տարբեր գին տեսնելով կը սկսի բողոքել: Ի վերջոյ երկու կողմերն ալ իրաւունք ունին»: 

Ան կը հաւատայ, որ հակառակ բոլոր դժուարութիւններուն, յոյսի նշոյլ մը կայ եւ կառավարութիւնը անպայման միջամտութիւն մը պիտի ընէ բարեփոխելու վիճակը, համբերանք պէտք է ունենալ:

Երիտասարդ արհեստաւոր Յովսէփ Չալօղլեան հետեւեալը կը նշէ. «Մեր՝ արհեստաւոր երիտասարդներուս դիմագրաւած  դժուարութիւնները նման են այլ երիտասարդներու դժուարութիւններուն: Մենք այսքան  տարի հոս մնացինք,  աշկերտի հանգամանքէն անցանք վարպետի հանգամանքի, սակայն սղաճին պատճառով կարելիութիւնը չունինք մեր անձնական գործատեղին հիմնելու: Շատ դժուար է խանութ բանալը: Այսքան տարի դժուարութիւններ դիմագրաւելէ ետք ամէն ինչ ձգելով երկրէն չենք կրնար մեկնիլ եւ սկիզբէն սկսիլ: Մենք կը մտածենք, որ տակաւին երիտասարդ ենք, կրնանք մէկ-երկու, կամ աւելի գործ աշխատիլ:  Այս վիճակը անցողակի է, այսպէս չի մնար: Քիչ մը պիտի համբերենք, պիտի դիմանանք: Ամէն ինչ իր հունին մէջ կը մտնէ»:

Յովսէփ իր կարգին լուծումներ որոնելու սկսած է արդէն. «Մեր գործը եւրոպական ապրանքներ զետեղել է շարժակներուն վրայ: Արդէն քանի մը օրէ ի վեր վաճառականներ սկսած են ապրանք չվաճառել, ենթադրելով որ աւելի սուղ գինով կրնան վաճառել քանի մը օր վերջ, քանի որ սուրիկան լիրային գինը ամ. տոլարին դիմաց օրէ օր կը նուազի: Մեր գործը գիւղացիին եւ ցանքին, արդիւնաբերութեան հետ կապուած է:  Ցանքը առաջնահերթութիւն է գիւղացիին համար: Որպէսզի գործը կանգ չառնէ ստիպուեցանք գործածուած ապրանք օգտագործել: Մեզի համար շատ դժուար այսպիսի պայմաններու մէջ աշխատիլը: Ամէն ձեւով կը փորձենք լուծումներ գտնել, գիւղացիին օգնել»: 

Ընտանիքի մը կենցաղային անհրաժեշտ պայմանները բաւարարելուն եւ առողջ միջավայր ստեղծելուն մասին Մելինէ Դաւիթեան, իբրեւ աշխատող մայր հետեւեալը ըսաւ.  «Հայ մայրը միշտ ալ յաջողած է ամէն տեսակի դժուարութիւնները յաղթահարել: 

Դաւիթեան կը հաւատայ, որ դժուարութիւնները միշտ ալ կան ու պիտի ըլլան, բայց մենք կեանքը պիտի շարունակենք սիրով, աշխատասիրութեամբ եւ գործակցութեամբ: «Այս օրերուն  տնտեսելը առաջնահերթութիւն է: Բոլորս անխտիր աշխատանքի լծուելով, միասին ձեռք-ձեռքի, զիրար բարձրացնելով, միասնակամութեամբ, մեր բարի եւ օրինակելի կեցուածքով  դրական տրամադրութիւն ստեղծենք մեր շրջապատէն ներս», կ’ըսէ ան:  Ապա կ’աւելցնէ. «Շատ աւելի դժուար տագնապներ շրջանցած ենք: Հայ մայրը զոհողութեամբ, աշխատասիրութեամբ միշտ լաւ պատկեր ցոլացուցած է: Իր տան խորհրդապահութիւնը պահած է, պարտաճանաչ եղած է: Մեր երկիրը զինուորական գետնի վրայ յաղթական դուրս եկած է: Այժմ տնտեսական ծանր տագնապ, տնտեսական պատերազմ կը դիմագրաւէ: Մենք չենք կրնար նախկին հանգիստ վիճակին վերադառնալ: Պիտի ընտելանանք, ընտանեօք պիտի աշխատինք, ձեռք-ձեռքի պիտի տանք, պիտի քաջալերենք մեր երիտասարդները, անոնց նոր միտքերը, մեր փորձառութիւնները բաժնեկցելով  այս գաղութը առաջ պիտի մղենք»: 

Ան կը հաւատայ, որ իւրաքանչիւրս  իր ներդրումը պէտք է բերէ այս կացութեան յաղթահարման ծանր բեռէն բան մը վերցնելով. «Անհրաժեշտ է քաջալերել տեղական արտադրութիւնները: Ամէն բան սորվիլ եւ զարկ տալ ձեռային աշխատանքներու, խնայողութիւն ընելու համար: Մենք ցանենք, մենք կարենք, մենք շինենք եւ կը հաւատամ, որ քայլ մը առաջ կրնանք երթալ: Մեր հայրենակիցները, որոնք դուրսը կը գտնուին կրան օգնել մեզի մեր արտադրութիւնները սպառելով նաեւ: Պետութիւնը իր ծրագիրներով եւ աշխատանքներով կը փորձէ ձեռք երկարել ժողովուրդին, բայց մենք ալ մեր կարգին մեր բաժինը բերենք: Այս սղաճին թափ չտանք, չքաջալերենք շահագործող վաճառականները: Նուազեցնենք մեր պահանջքները: Եւ պետութեան հետ գործակցաբար հաւասարակշռութիւնը պահենք: Տան մայրը ինք կը  խնամէ  իր ընտանիքը, հետեւաբար դուրսէն ակնկալութիւն չունենանք: Այս երկրին համար մեր երիտասարդները իրենց արիւնը թափեցին, ունեցանք  նահատակներ, վիրաւորներ, առեւանգեալներ, գաղթողներ: Ինչպէ՞ս կարելի է յուսահատիլ: Դժուարութիւններուն դիմաց տոկալն ու զանոնք դիմագրաւելը մեր նուազագոյն պարտականութիւնն է»:

Տիկ. Մելինէն որպէս մայր կը փորձէ միշտ դրական լիցքով օժտել իր զաւակները. «Որպէս մայր շատ կարեւոր կը նկատեմ մեր զաւակներուն հետ ժամանակ անցնելը, զիրենք քաջալերելը: Անոնք պէտք է համարձակ քայլերով շարունակեն կեանքը:

Տնտեսական ներկայ տագնապին մասին զրուցեցինք նաեւ քաղաքական վերլուծաբան Սարգիս Գասարճեանին հետ:

Գասարճեան ըսաւ. «Տնտեսական այս պայմանները յաղթահարելը կարելի է սկսիլ հողագործութիւնը զարգացնելով, եթէ  ան ուղղակիօրէն պետական հովանաւորութիւնը վայելող ծրագիր մը ըլլայ: Գիւղատնտեսական արտադրանքը կը բարելաւուի եւ կրնայ հասնիլ այնպիսի մակարդակներու, որոնց լոյսին տակ կարելի կ’ըլլայ զանոնք արտածել եւ օտար դրամանիշ ներմուծել: Ներկայիս  հիմնական հարցը տոլարի յաւելեալ պահանջքին հետեւանքով սուրիական լիրային արժեզրկուիլն է: Ան ինչ որ այսօր մեզի սուղ կը թուի՝ միջազգային մակարդակով բնական կը համարուի: Մեր եկամուտները խղճալի վիճակի հասած են, որովհետեւ սուրիականը իր արժէքը սկսած է կորսնցնել օրէ օր: Ճիշդ լուծումը կարելի եղածին չափ տոլար ձեռք բերելով սուրիական դրամանիշին արժէքը պահելն է: 

Մեր զրոյցի աւարտին բարեբեր օրեր կը մաղթենք Սուրիոյ ողջ ժողովուրդին, հաւատալով որ իւրաքանչիւր տագնապ կրնայ նաեւ առիթ հանդիսանալ նոր հնարքներու, նոր միջոցներու որոնման: