«Արմէնփրէս».-Հայաստանի Հանրապետութեան եւ Արցախի Հանրապետութեան խորհրդարաններու պատգամաւորները միատեղ յայտարարութիւն ընդունեցին, որով դատապարտեցին 30 տարի առաջ Ատրպէյճանի մայրաքաղաք Պաքուի մէջ կազմակերպուած եւ իրականացուած հայերու ջարդերը: 18 Յունուարին յայտարարութիւնը միաձայնութեամբ ընդունուեցաւ ՀՀ Ազգային ժողովին մէջ կազմակերպուած Հայաստանի Հանրապետութեան եւ Արցախի Հանրապետութեան Ազգային ժողովներու միջեւ գործակցութեան միջխորհրդարանական յանձնաժողովին` Պաքուի ջարդերուն 30-րդ տարելիցին նուիրուած միատեղ յատուկ նիստի աւարտին:
Յայտարարութեան բնագիրը կը ներկայացնենք ամբողջութեամբ.
«13-19 Յունուար 1990-ին Ատրպէյճանի մայրաքաղաք Պաքւում պետական իշխանութիւնների իմացութեամբ եւ թողտուութեամբ իրագործուել է հայ բնակչութեան համակարգուած եւ զանգուածային կոտորած: Էթնիկ հողի վրայ իրականացուած բռնութիւններին զոհ են դարձել հարիւրաւոր հայեր: Թալանի եւ բռնագրաւման է ենթարկուել հայերի ունեցուածքը: Ֆիզիքական ոչնչացման անմիջական սպառնալիքի ներքոյ Պաքուի աւելի քան քառորդ միլիոն տեղահանուած հայութիւնը, որպէս փախստական, բնակութիւն է հաստատել աշխարհի տարբեր երկրներում: Հայերի զանգուածային կոտորածը Պաքոււում, արդիւնք է դեռեւս 20-րդ դարասկզբին կովկասեան թաթարական ծայրահեղական ուժերի, եւ հետագայում Ատրպէյճանի իշխանութիւնների կողմից սանձազերծուած, եւ ցայսօր շարունակուող հայերի նկատմամբ ռասայական խտրականութեան լայնածաւալ քաղաքականութեան, որը յանգեցրել է Ատրպէյճանի վերահսկողութեան ներքոյ գտնուող տարածքներում հայ ազգաբնակչութեան կտրուկ նուազմանը, իսկ 1980-ական թուականների աւարտին նոր թափ առնելով, կենսական վտանգի արդիւնքում Պաքուի եւ Ատրպէյճանական ԽՍՀ այլ բնակավայրերի հայ բնակչութեան վերացմանը:
Արձանագրելով, որ հակառակ միջազգային հանրութեան եւ իրաւապաշտպան կազմակերպութիւնների կողմից արձանագրուած փաստերի, Ատրպէյճանի իշխանութիւնները մինչ օրս ժխտում են իրենց ցեղասպան գործունէութիւնները, նենգափոխում իրողութիւնները եւ խուսափում պատասխանատուութիւնից:
Ընգծելով, որ Ատրպէյճանում մինչ օրս շարունակուող պաշտօնական հայատեաց քաղաքականութիւնը եւ դրա համատեքստում իրականացուած այս եւ այլ յանցագործութիւնները, Սումկայիթի եւ Կիրովապատի ջարդեր, Արցախի` Ատրպէյճանի բռնագրաւման տակ յայտնուած Մարաղա գիւղի հայ բնակչութեան կոտորած, 2016 թուականի ապրիլեան շարժումի ժամանակ ատրպէյճանական զինուած ուժերի կողմից իրականացուած ռազմական գործողութիւններ Արցախի քաղաքացիական բնակչութեան եւ գերեվարուած զինծառայողների նկատմամբ, հայկական մշակութային ժառանգութեան հետեւողական վերացումը, ինչպէս նաեւ Արցախի` ներկայումս Ատրպէյճանի բռնագրաւման ներքոյ գտնուող տարածքների հայաթափումը վկայում են, որ Ատրպէյճանի իշխանութիւնների մօտ առկայ է իրենց վերահսկողութեան տակ գտնուող տարածքներում հայերին եւ նրանց գոյութեան բոլոր հետքերը բնաջնջելու մտադրութիւն:
Հիմք ընդունելով «ցեղասպանութեան յանցագործութիւնը կանխարգելելու եւ պատժելու մասին» օրէնքը, «մարդու իրաւունքների համընդհանուր հռչակագրում», «ռասակայան խտրականութեան բոլոր ձեւերի վերացման մասին» միջազգային համաձայնագրին, քաղաքացիական եւ քաղաքական իրաւունքների մասինմիջազգային դաշնագրում, եւ մարդու իրաւունքների ու հիմնարար ազատութիւնների պաշտպանութեան վերաբերող միջազգային այլ փաստաթղթերում ամրագրուած սկզբունքները, որոնք նաեւ ամրագրուած են բոլոր ժողովրդավարական պետութիւնների ներպետական օրէնսդրութիւններում, Հայաստան-Արցախ միջխորհրդարանական յանձնաժողովը սոյն թուականի 18 Յունուարին միատեղ նիստի արդիւնքներով ոգեկոչում է 30 տարի առաջ Պաքուում զոհուած մեր հայրենակիցների յիշատակը, եւ բարձրաձայնում հայ բնակչութեան կորուստների արդարացի հատուցման իրաւաչափութիւնը եւ արդիականութիւնը: Դատապարտում է ատրպէյճանական հանրապետութիւնում շարունակուող պետական հայատեաց քաղաքականութիւնը: Անընդունելի է համարում այլատեացութեան, ծայրահեղականութեան եւ ահաբեկչութեան ցանկացած դրսեւորում: Վերահաստատում է, որ մարդկութեան դէմ յանցագործութիւնները չունեն վաղեմութեան ժամկէտ, եւ ընդգծում է, որ անցեալում կատարուած յանցագործութիւնների դատապարտումը նոր յանցագործութիւնների կանխարգելման կարեւորագոյն գրաւականն է: Կոչ է անում խորհրդարաններին եւ խորհրդարանական վեհաժողովներին, միջազգային կազմակերպութիւններին, իրաւապաշտպան կառոյցներին` դատապարտել Սումկայիթի, Կիրովապատի (Գանձակ), Պաքուի հայ բնակչութեան նկատմամբ Ատրպէյճանի կողմից իրականացուած ոճրագործութիւնները, եւ միջազգային մարդասիրական իրաւունքի խախտումները, որոնք սպառնալիք են ոչ միայն հայ ժողովրդի, այլեւ ողջ տարածաշրջանի անվտանգութեան, կայունութեան եւ զարգացման համար, գործուն քայլեր ձեռնարկել դրանց կանխարգելման ուղղութեամբ:
Վերահաստատում է, որ Հայաստանի եւ Արցախի Հանրապետութիւնները, հանդիսանալով իր հայրենիքում հայ ժողովրդի խաղաղ կենսագործունէութեան երաշխաւորները, պահանջատէր են հայերի նկատմամբ տեղի ունեցած ոճրագործութիւնների դատապարտման եւ դրանց զոհերին ու իրաւայաջորդներին արդարացի հատուցում տրամադրելու համար», նշուած է յայտարարութիւնում:
Նորայր Շողիկեան