30 տարի առաջ՝ 23 Օգոստոսին, Հայաստանի Գերագոյն Խորհուրդի առաջին նստաշրջանին ընդունուեցաւ Հայաստանի Անկախութեան հռչակագիրը, որով դրուեցաւ Հայաստանի անկախ պետականութեան հաստատման գործընթացին սկիզբը:
Հռչակագիրին մէջ յիշուած է. «Հայկական ԽՍՀ Գերագոյն Խորհուրդը` արտայայտելով Հայաստանի ժողովուրդին միասնական կամքը, գիտակցելով իր պատասխանատուութիւնը հայ ժողովուրդի ճակատագիրին դիմաց համայն հայութեան իղձերու իրականացման եւ պատմական արդարութեան վերականգնումի ուղիով, մեկնելով մարդու իրաւունքներու համընդհանուր հռչակագիրի սկզբունքներէն եւ միջազգային իրաւունքի հանրաճանաչ ձեւաչափերէն, կենսագործելով ազգերու ազատ ինքնորոշման իրաւունքը, հիմնուելով 1 Դեկտեմբեր1989-ի «Հայկական ԽՍՀ-ի եւ Լեռնային Ղարաբաղի Վերամիաւորման Մասին» Հայկական ԽՍՀ Գերագոյն Խորհուրդի եւ Լեռնային Ղարաբաղի Ազգային խորհուրդի միատեղ որոշումին վրայ, զարգացնելով 28 Մայիս 1918 -ին ստեղծուած անկախ Հայաստանի Հանրապետութեան ժողովրդավարական աւանդոյթները, օրակարցի բերելով ժողովրդավարական, իրաւական հասարակարգի ստեղծումը, ԿԸ ՀՌՉԱԿԷ անկախ պետականութեան հաստատման գործընթացին սկիզբը»:
ՀՀ Անկախութեան մասին հռչակագիրը բաղկացած է 12 կէտէ:
Մեկնելով Հայաստանի անկախութեան հռչակագիրի դրոյթներէն` խորհրդարանը. 21 Սեպտեմբեր 1991-ին որոշեց Հայաստանի տարածքին կատարել հանրաքուէ` ԽՍՀՄ կազմէն դուրս գալու եւ անկախանալու նպատակով: Ընտրողներուն 99,5 %-ը քուէարկած է անկախութեան հռչակման համար` 95% մասնակցութեան պարագային: Հանրաքուէի արդիւնքներուն հիման վրայ 23 Սեպտեմբեր 1991-ին Գերագոյն Խորհուրդը Հայաստանը հռչակեց անկախ պետութիւն:
Հայաստանի անկախութեան մասին հռչակագիրը Հայաստանի Հանրապետութեան հիմնադիր փաստաթուղթն է եւ Հայաստանի Հանրապետութեան Սահմանադրութիւն հետ միասին անոր հիմնարար երկու փաստաթուղթերէն մէկը: Ան սահմանադրութեան հետ կը կազմէ մէկ միասնական ամբողջութիւն, որովհետեւ ՀՀ սահմանադրութիւնը խարսխուած է Անկախութեան մասին հռչակագրով ամրագրուած սկզբունքներու եւ նպատակներու վրայ: